Suriye’de 10 yıl önce başlayan iç savaş nedeniyle binlerce insan hayatını kaybederken milyonlarcası da yerinden oldu.
10 yıldır ölümle açlık arasında yaşayan milyonlarca insana Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) gibi kurumlardan milyarlarca dolar bütçe aktarıldı.
YARDIMLARIN İZİ SÜRÜLDÜ
ABD merkezli Stratejik Uluslararası Etütler Merkezi (CSIS), Birleşmiş Milletler’in (BM) şemsiyesi altında Suriye’ye akan milyonlarca doların izini sürdü.
Kurumun araştırması sonucunda bu yardımların büyük bir kısmının halihazırda Batılı ülkelerce yaptırım uygulanan Esad rejimine gittiğini tespit edildi.
KUR MANİPÜLASYONUYLA KENDİNE AKTARDI
CSIS’in raporunda, Esad rejiminin yıllardır ülkeye gelen insani yardımları kendi destekçilerinin bulunduğu alanlara ve askerlerine kaydırdığının bilindiği, rejimin finansal yardımların yarısından fazlasını da kur manipülasyonuyla kendisine yönlendirdiği ifade edildi.
Raporda, “Suriye hükümeti, uluslararası kuruluşları çarpıtılmış bir döviz kurunu kullanmaya zorlayarak 2020’de Suriye’ye yardım amacıyla gönderilen her bir doların 51 sentinin rejimin eline geçmesini sağladı.” ifadesi kullanıldı.
PARA SAHAYA ÇIKMADAN KUR NEDENİYLE ERİDİ
1 ABD dolarının iç savaştan önce 50 Suriye lirasına denk olduğu, savaş sürecinde ise 4 bin 700 Suriye lirasına çıktığı belirtilen raporda, Suriye lirası sürekli değer kaybederken rejimin, BM ve yardım kuruluşlarının gönderdiği paraların Suriye Merkez Bankası’nın belirlediği 1,500 Suriye lirası üzerinden bozdurulmasını sağladığı bildirildi.
REZERVLERE KATKI SAĞLADI
Böylece yardım amacıyla gönderilen paraların daha sahaya ulaşmadan büyük ölçüde eridiği, üstelik bunun ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere tarafından yaptırım listesine alınan Suriye Merkez Bankası’nın döviz rezervine katkı sağladığı kaydedildi.
Raporda, Batılı ülkelerin 2014’ten bu yana yıllık ortalama 2,4 milyar dolar mali yardım yaptığı belirtildi. BM’nin itirazları üzerine Suriye Merkez Bankası’nın dolar kurunu 2 bin 500 Suriye lirasına çıkardığı ancak yine de kurun piyasa değerinden yüzde 32 fazla olduğu ifade edildi.
2 YILDA 100 MİLYON DOLARDAN FAZLA KAYIP
Raporda, şu ana kadar Suriye Merkez Bankası’nda ne kadar para bozdurulduğunun bilinmediği, sadece 2019-2020 döneminde 779 döviz işlemi yapıldığı belirtildi.
BM yardım birimlerinin geçen yıl Suriye’de malzeme alımı için 113 milyon dolar bozdurduğu ve burada piyasa değeri üzerinden yaklaşık 60 milyon dolar kayıp oluştuğu bildirildi. Raporda, 2021 verileri de eklenince bu kaybın 100 milyon doları aştığı kaydedildi.
