Çocuğun yalan söylemesi, her dönemde ve pek çok ailede görülen durumlardan biridir. Bu durumun alışkanlık haline gelmemesi ve ilerleyen süreçlerde yaşamını olumsuz yönde etkilememesi içinse mutlaka ebeveynlerin durumu fark edip erken müdahalede bulunması gerekmektedir.
Vücut dili, konuşma hızı, ses tonu ve göz teması ile ortaya çıkabilen yalanlar, çocukların hayatının bir döneminde mutlaka yer edinir.
Ebeveynler bu noktada endişelenmeye başlıyor. Çocuğum yalan söylüyor ne yapmalıyım? 5 yaşındaki çocuk yalan söyler mi? Çocuğun yalan söylediği nasıl anlaşılır? gibi sorular da irdeleniyor.
Peki çocuklar kaç yaşında yalanı idrak etmeye ve yalan söylemeye başlar? Gelin inceleyelim…
ÇOCUKLARDA YALAN SÖYLEME YAŞI
Çocuklar yaklaşık olarak 3 yaşına gelene kadar, başkalarının kendisi gibi düşünmüyor olabileceğini asla idrak edemez. Bu yaşa kadar çocuklar, kendileri ne düşünüyorsa herkesin öyle düşündüğünü sanır.
Bu yaşlarda çocuğunuzun oyuncak ayısının konuştuğunu söylemesi bir yalan değildir. Bu sadece bir hayal ürünüdür.
Çocuklar 4 yaşına geldiklerinde artık herkesin aynı şekilde düşünmediğini öğrenir. Bir diğer deyişle kendi düşüncelerinin başkalarının düşüncelerinden farklı olabileceğini keşfeder. ‘
5 yaşında ise artık çocuklar gerçek ile yalan arasındaki farkı net bir şekilde biliyor olurlar. Anne babalarının kendilerine kızmaması ya da ebeveynlerinin üzülmemesi gibi amaçlarla olayları anlatırken gerçeklerden küçük sapmalar olabiliyor ve konuya küçük yalanlar katabiliyorlar.
6 ila 7 yaşlarında ise çocuklarda soyutlama yeteneği artık gelişmiş olur. Bu yaşlarda çocuklar artık bilinçli bir şekilde yalan söylemeye başlarlar.
ÇOCUKLARIN YALAN SÖYLEME NEDENLERİ
Çocuk psikolojisi alanında hizmet veren uzmanlara göre çocukların yalan söylemesinin altında yatan nedenler şunlar olabilir:
- Anne babanın yalan söylemesi
- Çocuğa verilen sözlerin tutulmaması
- Çocuğun yeterince ilgi ya da sevgi görmemesi
- Çocuğun ceza ile terbiye ediliyor olması
- Çocuğun aşağılanması
- Çocuğun hayallerinin ya da isteklerinin gerçekleşmemesi
- Özgüven eksikliği
- Çocuğun hiç ödüllendirilmemesi ya da aşırı sıklıkla ödüllendirilmesi
YALANIN HABERCİSİ BELİRTİLER
Bir çocuğun yalan söylemesi pek çok farklı belirti ile anlaşılabilmektedir.
Örneğin; kendisine sorduğunuz basit bir soru karşısında cevap verirken bile beklemesi ya da duraksaması, doğru cevabı verip vermediğinden emin olmasını göstermektedir.
Bunun yanı sıra sorulan sorunun cevabının alınamaması, bunun yerine konuyu değiştirmeye çalışıp alakasız şeylerden bahsediyor olması da yalan söyleyen çocuk habercisi olarak gösterilebilmektedir.
ÇOCUĞUM YALAN SÖYLÜYOR NE YAPMALIYIM?
Yalan söyleyen çocuğa karşı yaklaşım şekli oldukça önemlidir.
Öncelikle direkt olarak çocuğu suçlamak yerine neden yalan söylediğinin araştırılması gereklidir. Bazen bu durum çocuğun psikolojisi ile alakalı olabileceği gibi, herhangi bir rahatsızlık nedeniyle de olabilmektedir. Bu nedenle ilk olarak yalan söyleme nedenini bulmak sürecin çözüme kavuşmasındaki kilit noktadır.
Öte yandan yalan söyleyen çocuklara asla “yalancı” ithamında bulunmamak ve öfkelenip cezalandırmamak gerekir. Bu gibi durumlarla başa çıkamadığınız takdirde bir psikologdan profesyonel destek alabilirsiniz.