CELAL UMUT EREN
EURO 2020’de çok özel bir futbol derbisi sahnelendi. D Grubu’nda İngiltere ile İskoçya, aslında sadece bir turnuva maçından çok daha fazlasını oynadı.
Bu maçın anlamını kavrayabilmek için tarih sayfalarına bakmakta yarar var. 5 Mart 1870 tarihi İngiltere-İskoçya derbisinin başladığı tarih olarak karşımıza çıkıyor.
Britanya’da iki ülkenin birbirleriyle olan rekabeti her alanda olduğu gibi futbolda da öne çıkıyor. 1995 yapımı Mel Gibson’ın başrolünde olduğu Braveheart (Cesur Yürek) filmi İskoçlar için derin manalar taşır. İskoçlar her zaman kalplerinde kahramanları William Wallace’ın cesaretini hisseder, 1300’lere doğru gidilirken İngilizlere karşı direnişleri tarihteki yerini alır.
İşte futbolu hayatlarının merkezine alan Britanyalılar, yeşil sahalarda adeta 150 yıla yaklaşan bir derbiyi takip ediyor. İngilizler kendilerini futbolun mucidi ve İngiltere’yi de futbolun evi olarak kabul etseler de İskoçya asla bu teze katılmaz. Bu zamana kadar karşılaştıkları maçlarda da önceki akşamki mücadele de dahil 48 kez İngiltere, 41 kez İskoçya kazandı, 25 maç berabere bitti.
Özellikle 1999-2013 arası nerdeyse 14 yıl hiç karşılaşmamaları en dikkat çeken detaydı.
Koronavirüs pandemisiyle sarsılan dünyada İngilizler ve İskoçlar, aşılamanın olmasını sadece sağlıkları için beklemedi, EURO 2020’deki bu dev derbiyi publarda ve tribünde rahatça izlemek için bekledi. Londra’da Wembley tribünleri de 0-0 biten gecede tezahüratlarıyla gerçek gol atan taraftarlarla doldu.
Özel maçlarla başladı
İngiltere-İskoçya derbisi 1872’de resmi maçlarla oynandı olarak sayılsa da aslında 1870’de özel maçlarla başladı. İlk 5 özel maçta da İngiltere 3 kez kazanırken, 2 maç berabere bitti.
Bu maçların hepsi Londra’da oynandı. İskoçya bu süre zarfında hiç maç kazanamadı.
25 yıl sonra
İki ezeli rakip tam 25 yıl sonra yeniden Avrupa Futbol Şampiyonası’nda buluştu. D Grubu’na düşen İngiltere ile İskoçya, 18 Haziran 2021 itibariyle bir kez daha resmi bir maçta karşılaştı.
Maçın tam da Londra’ya Wembley’ye yani başladığı yere denk gelmesi hoş bir tesadüf oldu. Özellikle İskoç taraftarlar, EURO 96’dan sonra ikinci kez İngiltere ile rakip olmanın heyecanını yaşadı.
Zira EURO 96’daki maç İngiltere’nin ev sahipliğinde oynanmış ve İskoçya Londra’da 2-0 kaybetmişti. 25 yıl sonra Glasgow’daki rövanş 0-0 bitse de İskoçlar özel bir geceye ev sahipliği yaptı.
5-1’e karşı 9-3
İngiltere ile İskoçya’nın rekabeti EURO 2020 ile beraber tekrar futbolseverlerin gündemine girdi. Tarih sayfalarında da iki ülke birbirlerine karşı farklı galibiyetleriyle övünerek Avrupa Futbol Şampiyonası’na geldi.
İskoçya her zaman 31 Mart 1928 tarihinde hem de Wembley’de oynanan ve 5-1 kazandıkları maçı anımsatıyor. Onlar için tarihteki en büyük zafer, ‘Home British Championship’ yani ‘Britanya Şampiyonası’ zaferi oluyor. En güzel kupalar köşesinde 1928’in 5-1’lik zaferi yer alıyor.
Ama İngilizler ise adeta bu farklı yenilgiye tam tersi tarihi bir galibiyetle yanıt veriyor. 15 Nisan 1961’de yine aynı turnuvada İngiltere, İskoçya’yı tam 9-3’lük skorla yeniyor. İngiltere’ye karşı 9 gol yiyen İskoçya kalecisi Frank Haffley, bu hezimet sonrası futbolu bırakmaya bile karar veriyor.
İşte bu iki büyük farklı zafer, iki ülke futbolseverlerinin birbirlerine karşı kullandıkları koz olarak tarih sayfalarında yerini tutuyor.
‘Gerçek şampiyon biziz’
İskoçya’nın tarih boyunca İngiltere’ye karşı en büyük kozu ise 15 Nisan 1967’de oynanan bir mücadele oldu. İngiltere’nin 1966 Dünya Kupası’nda kazandığı şampiyonluk sonrası iki takım kozlarını paylaşmak için karşılaştı.
Bu maçta İskoçya, İngiltere’yi 3-2 mağlup ederek kendileri için tarihi bir zafer elde etti. Hem Dünya Kupası şampiyonu İngiltere’yi yenmişlerdi hem de rakiplerinin 19 maçlık yenilmezlik serilerini bitirmişlerdi. Bu zafer sonrası İskoçlar hep bir ağızdan Wembley’yi inleterek, ‘Gerçek şampiyon biziz… Gerçek Dünya şampiyonu biziz’ tezahüratlarını tarihe yazdı.
‘Braveheart burada’
İskoç taraftarlar, İngiltere’de Londra’da adeta tarihi bir güne tanıklık etti. 18 Haziran 2021 günü önce Londra sokaklarında ardından Wembley’de nerdeyse bir İskoç akını vardı.
Glasgow’dan gelen çoğunluklu taraftarların dilinde de unutulmaz Bravehart filmi eksik olmadı. Onlara göre Londra’da Wembley’de sahada William Wallace ve ordusunun ruhu vardı. Mel Gibson’ın oynadığı klasikleşmiş filmin pankartları da tribündeydi.
Dünyanın en eskisi
Dünya futbol tarihinin en eski derbisi unvanı da İngiltere ile İskoçya’ya ait. İki ülkenin ezeli rekabetinin 1870’e dayanması bu derbiye farklı bir hava katıyor. İki ülke arasındaki ilk resmi randevu ise 30 Kasım 1872’de Glasgow’da oynandı ve 0-0 sona erdi. 18 Haziran 2021’deki son derbi de EURO 2020’de yine 0-0 bitti. Aslında İskoçlar açısında bu ilginç bir durum oldu. İlk kez resmi olarak 1872’de oynanan derbi yine Glasgow’da oynanmıştı, son derbi de Londra’da sahnelendi.