İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), 23 Nisan 2025 tarihinde Marmara Denizi’nde meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depreme ilişkin detaylı bir ön rapor yayımladı. Raporda, 1766 yılından bu yana biriken sismik enerjinin yalnızca %12’sinin boşaldığı, kalan stresin büyük Marmara depremi riskini artırdığı vurgulandı.
SADECE BİR PARÇA KIRILDI, BÜYÜK RİSK HÂLÂ MEVCUT
İTÜ Maden Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kumral koordinasyonunda hazırlanan raporda, Kumburgaz Fayı’nın sadece 20 kilometrelik bölümünün kırıldığı, toplam 80 kilometrelik segmentin geri kalanında enerjinin hâlâ biriktiği belirtildi. Rapora göre 23 Nisan’daki ana şok yaklaşık 13 saniye sürdü ve 13 km derinlikte, 30 santimetrelik yer değiştirme ile gerçekleşti.
ARTÇI SARSINTILAR 30 KİLOMETRE DERİNLİĞE İNDİ
Deprem sonrası 291’den fazla artçı sarsıntı kaydedildi. Bu sarsıntılar yaklaşık 40 km uzunluğunda ve 12 km genişliğinde bir alanda, özellikle Kumburgaz Havzası ve kuzeydeki ikincil fay hatlarında yoğunlaştı. Bazı artçıların 30 kilometre derinliğe ulaştığı, bu durumun yeraltında büyük gerilme olduğunu gösterdiği ifade edildi.
ENERJİNİN SADECE %12’Sİ BOŞALDI, %88’İ YERİNDE DURUYOR
Raporda, 1766 yılından bu yana biriken 3,7 metrelik potansiyel yer değiştirme miktarının yalnızca 0,3 metresinin bu depremle açığa çıktığı belirtildi. Bu da sismik enerjinin %88’inin hâlâ fay hattında biriktiği anlamına geliyor. Uzmanlara göre bu durum, Marmara’da beklenen büyük depremin tetiklenme riskini azaltmak yerine artırıyor.
KÜÇÜKÇEKMECE EN ÇOK SARSILAN NOKTA OLDU
Depremin Marmara Bölgesi’ndeki ivme ölçümlerine göre, en yüksek yer ivmesi İstanbul’un Küçükçekmece ilçesinde 0,2 g olarak kaydedildi. Eyüp, Marmara Ereğlisi ve Avcılar gibi ilçelerde de benzer şekilde yüksek değerler ölçüldü. Raporda, zemin yapısı ve topoğrafyanın da bu sarsıntılardaki etkisine dikkat çekildi.
PROF. DR. CENK YALTIRAK: “STRES BOŞALDI DEMEK BİLİMSEL OLARAK YANLIŞ”
MATAM Müdürü Prof. Dr. Cenk Yaltırak, 23 Nisan depreminin yalnızca küçük bir segmenti etkilediğini belirterek, “Bu deprem büyük depremin habercisi değil ama ‘stres boşaldı’ demek bilimsel olarak yanlış olur” dedi. Yaltırak, çoklu fay kırılması riskinin İstanbul için en kötü senaryo olduğunu vurguladı.
7,8’LİK DEPREM SENARYOSU GERÇEĞE DAYANIYOR
Sık sık tartışılan “7,8 büyüklüğünde Marmara depremi” senaryosuna da değinen Yaltırak, bu öngörünün akademik çalışmalara dayandığını belirterek, “Bu rakamlar korkutmak için değil, mühendislik verilerine dayalı risk ölçümüdür” ifadelerini kullandı. Uzmanlara göre, Marmara’daki fayların zincirleme kırılması durumunda bu büyüklükte bir deprem mümkün.
“7,1’E GÖRE HAZIRLANIRSANIZ, 7,8’DE ÖLÜRSÜNÜZ”
Prof. Dr. Yaltırak’ın şu ifadeleri dikkat çekti:
“Bir segment kırılırsa 7,1 olur, iki segment 7,4, üçü 7,6, dördü 7,8. Eğer siz 7,1’e göre şehirlerinizi tasarlarsanız, 7,8 olursa ölürsünüz. Ama 7,8’e göre hazırlanırsanız, 7,1 olursa bir şey olmaz. Toplumun bunu anlaması lazım.”
STRES BOŞALMADI, RİSK SÜRÜYOR
İTÜ’nün raporu, Marmara Denizi’nde büyük depremin hâlâ beklenmekte olduğunu net bir şekilde ortaya koyuyor. Kumburgaz Fayı’nın önemli bir bölümünde hâlâ ciddi miktarda enerji birikmiş durumda. Uzmanlar, İstanbul’un olası büyük depreme karşı acil kentsel dönüşüm, afet senaryoları ve dayanıklı yapı planlamaları ile hazırlanması gerektiği konusunda uyarıyor.
