NETANYAHU, UCM’NİN TUTUKLAMA KARARINA RAĞMEN MACARİSTAN’A GİTTİ
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) hakkında çıkardığı tutuklama kararına rağmen Macaristan’a resmi ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret, uluslararası hukuk çevrelerinde büyük tartışma yaratırken, Netanyahu Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın daveti üzerine Budapeşte’ye gitti. Bu durum, UCM’nin kararlarını tanıyan ve mahkemenin kurucu anlaşması Roma Statüsü’ne taraf olan Macaristan’ın yükümlülüklerini sorgulattı.
Netanyahu’nun uçağı, başkent Budapeşte’deki Uluslararası Liszt Ferenc Havalimanı’na iniş yaptıktan sonra Macaristan Savunma Bakanı Kristof Szalay-Bobrovniczky tarafından resmi törenle karşılandı. Bakan Szalay-Bobrovniczky, sosyal medya hesabı üzerinden Netanyahu ve eşinin havalimanında karşılandığı anlara ait görüntüleri paylaşarak, “İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Budapeşte’ye hoş geldiniz” mesajını yayımladı.
MACARİSTAN, TUTUKLAMAKLA YÜKÜMLÜ BİR ÜLKE
Netanyahu’nun bu ziyareti, hukuki açıdan da önemli bir gerilime neden oldu. Çünkü Macaristan, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kurucu belgesi olan Roma Statüsü’ne taraf bir ülke konumunda. Roma Statüsü’nün 86., 87. ve 89. maddeleri gereği, hakkında tutuklama kararı bulunan bir kişi taraf ülkede bulunduğu takdirde, o ülkenin yetkili makamları tarafından tutuklanarak Lahey’deki mahkemeye teslim edilmek zorunda.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, 21 Kasım 2024 tarihinde yayımladığı karar ile Netanyahu ve dönemin İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında, Gazze Şeridi’nde işlendiği iddia edilen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar nedeniyle tutuklama emri çıkarmıştı. Bu karar, dünya genelinde geniş yankı uyandırmış, uluslararası toplumun büyük bir bölümü tarafından desteklenmişti.
ORBAN, NETANYAHU’YA GARANTİ VERMİŞTİ
Netanyahu’nun Macaristan’a gelişinin arkasında, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın verdiği kişisel garanti olduğu öne sürülüyor. Orban, 2024 yılının Kasım ayında yaptığı açıklamada, UCM’nin kararını “saçma” olarak nitelendirmiş ve Netanyahu’ya ülkesine yapacağı ziyarette “tutuklanmama garantisi” vermişti. Orban’ın bu yaklaşımı, Macaristan’ın uluslararası yükümlülüklerini ihlal ettiği yönünde yorumlandı.
Bu gelişmeyle birlikte, Roma Statüsü’ne taraf olan ülkelerin UCM kararlarına olan bağlılıkları da sorgulanmaya başlandı. Hukukçular, Macaristan’ın Netanyahu’yu tutuklamamasının, hem uluslararası hukuk hem de mahkemenin prestiji açısından ciddi bir sorun teşkil ettiğini ifade ediyor.
MACARİSTAN’DA KRİTİK GÖRÜŞMELER
Netanyahu’nun Budapeşte ziyareti kapsamında Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın yanı sıra Cumhurbaşkanı Tamas Sulyok ile de görüşmeler yapacağı belirtildi. Görüşmelerde bölgesel güvenlik, enerji işbirliği, ticaret ilişkileri ve savunma alanındaki iş birliklerinin masaya yatırılması bekleniyor. Ancak diplomatik ilişkilerin ötesinde, ziyaretin asıl gündem maddesini, Netanyahu’nun tutuklama kararına rağmen serbest dolaşım sağlaması oluşturuyor.
HAVALİMANINDA PROTESTO
Netanyahu’nun Macaristan’a hareketinden önce, İsrail’in Ben Gurion Havalimanı’nda dikkat çeken bir protesto eylemi gerçekleşti. İsrail Ordu Radyosu’nun aktardığına göre, havalimanında toplanan göstericiler, Gazze’de ateşkes sağlanması ve Hamas’ın elindeki İsrailli esirlerin serbest bırakılması çağrısında bulundu. Eylemciler, “Ateşkes hemen, esirler serbest” yazılı pankartlarla Netanyahu hükümetinin politikalarını protesto etti.
Bu protesto, İsrail içinde de hükümetin Gazze politikasına karşı artan tepkinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
ULUSLARARASI TEPKİLER BEKLENİYOR
Netanyahu’nun bu ziyareti, önümüzdeki günlerde Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler nezdinde tartışmalara yol açabilir. İnsan hakları örgütleri ve hukukçular, UCM kararlarının bağlayıcılığına gölge düşüren bu tür ziyaretlerin uluslararası cezasızlık kültürünü beslediğini savunuyor.
Şimdi gözler, Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Avrupa’daki diğer taraf ülkelerin bu gelişmeye verecekleri tepkide. Özellikle Almanya, Fransa, Hollanda gibi Roma Statüsü’ne sıkı bağlılığıyla bilinen ülkelerin bu konudaki tavırları merakla bekleniyor.
